Θυμάρι Κεφαλωτό
Coridοthymus Capitatus
Οι Σουμέριοι, χρησιμοποιούσαν το θυμάρι από το 3.500 π.Χ.
Οι Αιγύπτιοι το ονόμαζαν "θαμ" και εκτός από άρτυμα, το χρησιμοποιούσαν και στη διαδικασία της ταρίχευσης.
Στην Ελλάδα, ο μύθος το θέλει να φυτρώνει από τα δάκρυα της Ωραίας Ελένης και ήταν σύμβολο της δύναμης και της ανδρείας.
Το έκαιγαν στις γιορτές της θεάς Αφροδίτης και πίστευαν πως προκαλεί και ενισχύει τον πόθο.
Ο Μέγας Αλέξανδρος στην διάρκεια της μεγάλης του εκστρατείας στη Ασία, έκανε μπάνια σε αφέψημα θυμαριού για σωματική τόνωση αλλα και για να... γλιτώσει από τις ψείρες!
Οι Ρωμαίοι έκαιγαν θυμάρι στις αγροικίες τους για να απομακρύνουν τους σκορπιούς και τα φίδια, ενώ οι λεγεωνάριοι πλένονταν με νερό αρωματισμένο με θυμάρι ώστε να αποκτήσουν σφρίγος και ενεργητικότητα. Επίσης, στη Ρώμη πίστευαν ότι η κατανάλωση θυμαριού κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, θα προστάτευε από πιθανή δηλητηρίαση.
Ετυμολογικά, ο θύμος, όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι, μάλλον προέρχεται από τη λέξη "θύω", η οποία αρχικά είχε την σημασία του "φυσώ δυνατά" η "καίω" η "καταστρέφω" και αργότερα του "θυσιάζω". Από την ίδια ρίζα προέρχονται και οι λέξεις θυμίαμα και θύελλα, ενώ φαίνεται πως έχει σχέση και με τον θυμό. Θυμός για τους αρχαίους δεν σημαίνει την οργή, αλλά τη ζωτική δύναμη.
Η σχέση του με το θάρρος και την ανδρεία συνεχίστηκε και στο Μεσαίωνα. Το θυμάρι, αληθινό η κεντημένο σε μανδύα, ήταν ένα συμβολικό δώρο για τους σταυροφόρους που έφευγαν για τους Αγίους Τόπους.
Οι πεχλιβάνηδες της μαύρης θάλασσας, ξάπλωναν πάνω σε μαξιλάρια γεμάτα με ξερό θυμάρι για να αντλήσουν δύναμη και θάρρος.
Τον 14ο αιώνα, στην επιδημία πανούκλας που έπληξε την Ευρώπη, μία κομπρέσα με ξίδι και θυμάρι, θεωρήθηκε ότι παρέχει προστασία.Το παράξενο είναι ότι όντως, μία από τις χημικές ενώσεις που βρίσκονται στο θυμάρι, η θυμόλη, είναι ένα ισχυρό αντισηπτικό και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται και σήμερα ως στοματικό διάλυμα, απολυμαντικό χεριών στα χειρουργεία και φαρμακευτική αγωγή κατά της ακμής.
Σε κάποιες βαλκανικές χώρες, ακόμα "θυμιατίζουν" το σπίτι και το στάβλο για να κρατήσουν μακριά τις μολυσματικές ασθένειες.
Στις Κυκλάδες και την Κρήτη, έκλειναν με θυμάρι το στόμιο της στάμνας του νερού για να διατηρείται καθαρό.
Το θυμάρι, ήταν ένα από τα συστατικά του παντισάχ κουββέτ ματζουνού, του αφροδισιακού φίλτρου που κατανάλωναν τακτικά οι σουλτάνοι στην οθωμανική αυτοκρατορία και αποτελούσε απαραίτητο συστατικό στα amatorium, τα αφροδισιακά φίλτρα που παρασκεύαζαν οι μάγισσες της αρχαίας Ρώμης.
Στα δάση της Ευρώπης, το σπάνιο θέαμα του θυμαριού, ήταν ένδειξη ότι σ' εκείνο το μέρος έστηναν το χορό τους οι νεράιδες, ενω απλοί ιπποκόμοι που αποκοιμήθηκαν σε λόφους όπου φύτρωνε, ξύπνησαν ατρόμητοι ιππότες πολεμιστές. Οι άσχημες βασίλισσες των ξωτικών και οι γριές μάγισσες μεταμορφώνονταν σε πανέμορφες κοπέλες κάνοντας ένα μπάνιο σε αφέψημα από θυμάρι και απήγανο.
Πρώτος ο Ιπποκράτης, στο σύγγραμμά του «Περί Διαίτης», αναφέρει πως το θυμάρι είναι θερμαντικό, υπακτικό και διουρητικό, αποβάλλει το φλέγμα, ενώ στο «Περί Νόσων» το προτείνει ενάντια στη φθίση του λάρυγγα.
Ο Διοσκουρίδης αναφέρθηκε στις ευεργετικές του ιδιότητες. Περιγράφει λεπτομερώς το Coridothymus capitatus της σύγχρονης φυτολογίας: "Όταν πίνεται με αλάτι και ξίδι, αποβάλλει το φλέγμα από την κοιλιά. Το αφέψημά του με μέλι βοηθά όσους έχουν ορθόπνοια, άσθμα ή ελμινθίαση, διευκολύνει την έμμηνο ρύση και τη γέννα, είναι, επίσης, διουρητικό, ενώ ανακατεμένο με μέλι συμβάλλει στην απόχρεμψη."
Ο Πλίνιος το 77 μ.Χ αναφέρει στη «Φυσική Ιστορία» του πως το θυμάρι "γαληνεύει τους επιληπτικούς, κατασιγάζει τον πονοκέφαλο, και όταν καίγεται ξαποστέλνει όλα τα δηλητηριώδη όντα". Συνιστά κομπρέσες στο κεφάλι με αφέψημα από θυμάρι και ξίδι για θεραπεία του πονοκεφάλου, για τόνωση, και σαν αντίδοτο στο δάγκωμα των φιδιών.
Το θυμάρι είναι ένα από τα παλαιότερα βότανα που χρησιμοποιήθηκαν στον κόσμο. Η ιατρική του χρήση είναι γνωστή εδώ και χιλιάδες χρόνια, και η επιστήμη ανακαλύπτει ακόμα θεραπευτικές του εφαρμογές.
Εκτός από όλα αυτά, το θυμάρι παρέμεινε ένα από τα αγαπημένα βότανα μαγειρικής στην Ευρώπη (δημοφιλές συστατικό της γαλλικής κουζίνας), από τα καλύτερα μυρωδικά για τα ψητά κρέατα και ψάρια. Με το θυμάρι μπορούμε να φτιάξουμε εξαιρετικές μαρινάδες και να αρωματίσουμε ελαιόλαδο, ενώ δίνει ένα από τα καλύτερα μέλια με ευεργετικές ιδιότητες.
• Συνιστάται ως φυσικό τονωτικό του ανοσοποιητικού και νευρικού συστήματος. Εξουδετερώνει τα βακτήρια, είναι αντισηπτικό και μικροβιοκτόνο.
• Αντισπασμωδικό των πεπτικών οδών, διευκολύνει την πέψη, ηρεμεί τις νευρικές συσπάσεις του στομάχου και του εντέρου.
• Βοηθά στην μείωση του άγχους και της πνευματικής κατάπτωσης. Βοηθά στη διαύγεια πνεύματος και παράλληλα στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης. Ενδείκνυται για την αντιμετώπιση της αϋπνίας. Διεγερτικό, βοηθάει σε ατονία, άγχος, νευρασθένεια, κατάθλιψη, ημικρανία.
• Βοηθάει στην αντιμετάπιση των συμπτωμάτων της γρίππης, είναι αντιπυρετικό, καταπραΰνει το βήχα και ανακουφίζει το αναπνευστικό στους καπνιστές. Θυμάρι έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και για τη θεραπεία της βρογχίτιδας.
Σπασμολυτικό, για το βήχα του κοκίτη, τη βρογχίτιδα και το άσθμα. Θεραπεύει φλεγμονές της αναπνευστικής οδού, πνευμονικές μολύνσεις, βρογχίτιδα φαρυγγίτιδα και την αμυγδαλίτιδα.
• Καταπραΰνει τη δυσπεψία και ελαχιστοποιεί την ποσότητα των αερίων στο πεπτικό σύστημα, ενώ έχει αντισπασμωδικές ιδιότητες. Καταπολεμά τις εντερικές διαταραχές.
• Ενισχύει τα επίπεδα σιδήρου, ιδιαίτερα χρήσιμο για τις γυναίκες και τα άτομα που έχουν τάση προς την αναιμία. Ενα φλιτζάνι τσάι θυμαριού, μια κουταλιά της σούπας δηλαδή, παρέχει το 20% της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης
• Εχει υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά
Η θυμόλη, που βρίσκεται στο θυμάρι είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που μπορεί να αποτρέψει τα καρκινικά κύτταρα και τις ελεύθερες ρίζες από το να εγκατασταθούν στο σώμα. Ακόμα, προστατεύει από νόσους που σχετίζονται με την ηλικία και καθυστερεί τα σημάδια της γήρανσης.
• Πλούσιο σε βιταμίνη Α, βελτιώνει την όραση, και συμβάλλει στην απόκτηση υγιούς επιδερμίδας και καταπολεμά δερματικές λοιμώξεις.
• Διατηρεί υγιή την πίεση αίματος, ειδικά για τα άτομα με ιστορικό υψηλής αρτηριακής πίεσης.
• Δυναμώνει τα κόκκαλα γιατί περιέχει ασβέστιο, βιταμίνη Κ και
σίδηρο, που συμβάλλουν στη δημιουργία γερών και υψηλής πυκνότητας οστών και καθυστερεί την οστεοπόρωση.
• Μειώνει τη φλεγμονή από αρθρίτιδα, προβλήματα αλλεργίας, ή πόνο στις αρθρώσεις και τα αντι-φλεγμονώδη συστατικά του ενισχύουν και προστατεύουν την καρδιά
• Το αιθέριο έλαιο του θυμαριού έχει ισχυρές αντισηπτικές, αντιβακτηριδιακές και μυκητοκτόνες ιδιότητες και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση γυναικολογικών μυκητιάσεων.
• Χρησιμοποιείται ως καταπραϋντικό σε δερματικά προβλήματα όπως ακμή, δερματίτιδα, εκζέματα, ψωρίαση, τσιμπήματα, ενώ συμβάλλει και στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, θεραπεύει την ψώρα και τους λειχήνες.
Το θυμάρι, όπως τα περισσότερα βότανα και αρωματικά φυτά, πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή. Η συνεχής και υπερβολική χρήση του μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία του θυροειδούς,
ζαλάδες, διάρροια και καρδιακή κατάπτωση. Επίσης δεν συνιστάται η χρήση του από υπερτασικούς γιατί ανεβάζει την αρτηριακή πίεση