Αψιθιά (Αρτεμισία)
Artemisia absinthium
Η αψιθιά είναι το φυτό της θεάς Αρτέμιδας και σ' αυτή οφείλει το όνομα Αρτεμισία. Γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη, Έλληνες, Αιγύπτιοι και Πέρσες γιατροί την χορηγούσαν ως εμμηναγωγό και διεγερτικό της όρεξης. Επίσης, τη συνιστούσαν για τη χολέρα, τη ναυτία, τους ρευματισμούς, το σκορβούτο, τον ίκτερο, τις αμυγδαλές, τον πονόδοντο, την ωτίτιδα, τις μαγουλάδες.
Στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, "κατά το τρίτο σάλπισμα, έπεσε από τον ουρανό άστρο μεγάλο στα νερά των ποταμών και στις πηγές των νερών. Το όνομα του ήταν Άψινθος. Το ένα τρίτο των νερών έγινε πικρό και πολλοί άνθρωποι πέθαναν από αυτό".
Ο Διοσκουρίδης συμβουλεύει να ανακατεύουμε το μελάνι με έκχυμα αψιθιάς για να προστατεύουμε τα χειρόγραφα από τα ποντίκια.
Οι Ρωμαίοι λεγεωνάριοι στις μεγάλες πεζοπορίες, παραγέμιζαν με αυτή τα σανδάλια τους για να έχουν αντοχή.
Στα χωριά της Κρήτης, γέμιζαν τα μαξιλάρια με αψιθιά για να κάνουν βαθύ και ξεκούραστο ύπνο.
Φυσικά, στον μεσαίωνα, οι μάγοι την χρησιμοποιούσαν τακτικά στα ματζούνια τους λόγω του ιδιαίτερου αρώματός της και σε επιδημίες πανώλης και χολέρας κάπνιζαν τους χώρους του σπιτιού καίγοντας βλαστούς αψιθιάς
Το θρυλικό αψέντι (absinthe) στα περίπου 250 χρόνια ιστορίας του, είναι ίσως το ποτό που δαιμονοποιήθηκε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο. Η απαγόρευσή του ισχύει ακόμα στις Η.Π.Α.
Η «πράσινη νεράιδα», όπως ήταν το πρώτο του όνομα, κατηγορήθηκε για πρόκληση σχιζοφρένειας, μανίας, εθισμού, παραισθήσεων, έγινε θρύλος, χάρισε έμπνευση και επικά μεθύσια.
Οι Γάλλοι στρατιώτες το κατανάλωναν σε μεγάλες ποσότητες κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατικής εκστρατείας του 1830 στην Αλγερία, για να τους προστατεύει από την ελονοσία (και να τους χαρίζει μερικές ώρες λήθης).
Μερικές δεκαετίες μετά, το αψέντι εισβάλλει στα καφέ και τα καμπαρέ του Παρισιού, όπου θα βρει πιστούς φίλους στους καλλιτεχνικούς κύκλους. Ο Τουλούζ Λωτρέκ σερβίρει ένα κοκτέιλ με βάση το αψέντι στους θαμώνες του Moulin Rouge και η Πράσινη Νεράιδα στρογγυλοκαθίζει στους κύκλους της διανόησης. Ρεμπό, Μποντλέρ, Βερλάν, Ζολά, Γκογκέν, Βαν Γκογκ και τόσοι άλλοι, εμπνέονται και χάνονται στην πράσινη ζάλη.
Μάλλον η υπερβολική του περιεκτικότητα σε αλκοόλ (έφτανε και το 75%) ευθύνεται για τις παρεκτροπές που ακολουθούσαν τη χρήση του και η Γαλλική νομοθεσία, αποφάσισε πως η πράσινη φίλη μας μεταμορφώνει "ευυπόληπτους πολίτες σε τέρατα", οδηγόντας, τελικά στην απαγόρευσή του σε όλη σχεδόν την Ευρώπη.
Η σημερινή νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ισχύει από το 1988 υπαγορεύει πως πλέον «το αψέντι, μπορεί να
παρασκευάζεται και να πωλείται νόμιμα, υπό την προϋπόθεση να μην περιέχει περισσότερα από 10 mg θυϊόνη».
Για την ιστορία, το αψέντι, εκτός από την αψιθιά, περιέχει γλυκάνισο και μάραθο και το χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα του, προστείθεται μετά την απόσταξη.
• Συνίσταται κατά της δυσπεψίας (σαν ήπιο καθαρτικό), της γαστραλγίας, της γαστρίτιδας, είναι από τα καλύτερα τονωτικά για την μερική ηπατική ανεπάρκεια
• Η αψιθιά βοηθάει σε γυναικολογικά προβλήματα, μητρορραγίες και λευκόρροια, στην αντιμετώπιση της αμηνόρροιας, είναι εμμηναγωγό.
Σε μεγάλες δόσεις είναι αντισυλληπτικό και εκτρωτικό.
• Είναι αντιπυρετικό και αποχρεμπτικό σε περιπτώσεις κρυολογημάτων, δύσπνοιας, φλεγμονών των άνω αναπνευστικών οδών και μαλακώνει το βήχα.
• Θεωρείται αγχολυτικό, τονωτικό, αντισηπτικό, αντιφλεγμονώδες, παυσίπονο, βοηθά στους στους μυϊκούς πόνους, δίνει ελαστικότητα σε αρθρώσεις και συνδετικούς ιστούς
• Δυναμώνει την μνήμη και την οξύνει τη σκέψη, ενισχύει την όραση.
• Ενώ αυξάνει την όρεξη, ενεργοποιεί την οξύτητα του στομάχου, βελτιώνει την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών, επιταχύνει την κυκλοφορία του αίματος, προκαλεί στομαχικές εκκρίσεις και αυξάνει την παραγωγή χολής, έτσι, η αψιθιά συντελεί στο αδυνάτισμα, καίει τα λίπη και συμβάλλει στον μεταβολισμό των υδατανθράκων.
• Έχει ευεργετική δράση στους διαβητικούς και βοηθά στην καταπολέμηση των ρευματισμών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της αναιμίας.
• Φάρμακο για τη διάρροια, τους χρόνιους εμετούς, τους πόνους του στομαχιού και τους κολικούς νεφρών. Σαν αφέψημα ή έγχυμα, η αψιθιά χρησιμεύει στις δηλητηριάσεις και για την αποβολή άμμου και πετρών από το ουρικό σύστημα.
• Αν βαφτίσουμε 20-30gr φύλλα αψιθιάς σε ένα λίτρο άσπρο κρασί για περίπου 15 μέρες, έχουμε ένα θαυμάσιο χωνευτικό, ενώ πριν το πρωϊνό, αντιμετωπίζει σκώληκες εντέρων (ταινία, ασκαρίδες, σχιστοσωμίαση, οξύουρους).
• Είναι, ίσως, αντικαρκινικό φάρμακο
Η Αρτεμισία έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν ως ισχυρό αντιελονοσιακό, αλλά τώρα αποδεικνύεται ότι είναι χρήσιμο και κατά του καρκίνου. Το παράσιτο της ελονοσίας επειδή είναι πλούσιο σε σίδηρο, δεν μπορεί να επιβιώσει με την παρουσία αρτεμισινίνης.
Το ίδιο συμβαίνει και με τα καρκινικά κύτταρα.
Ο σίδηρος συσσωρεύεται στα καρκινικά κύτταρα μέσω ειδικών υποδοχέων και βοηθάει στην κυτταρική διαίρεση, με τους υποδοχείς τρανσφερίνης. Ο σίδηρος λαμβανόμενος μαζί με αρτεμισία, προκαλεί διαταραχή της έκφρασης του παράγοντα μεταγραφής E2F1 και ο συνδυασμός συμβάλλει στην αναστολή του κυτταρικού κύκλου των ανθρώπινων κυττάρων καρκίνου του μαστού. Ο παράγοντας μεταγραφής E2F1 αντιπροσωπεύει μία βασική μεταγραφική οδό με την οποία η αρτεμισινίνη ελέγχει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Life Sciences, βρέθηκε ότι η αρτεμισινίνη σε συνδυασμό με σίδηρο, μπορεί να σκοτώσει 98 % των καρκινικών κυττάρων του μαστού σε 16 ώρες χωρίς να επηρεάζονται αρνητικά τα φυσιολογικά κύτταρα.
Φαίνεται πως η αψιθιά λαμβάνει μέρος στη ρύθμιση των μηχανισμών ενδοκυτταρικής σηματοδότησης, αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και προωθεί την απόπτωση.