Φυσική, βιοδυναμική και βιολογική καλλιέργεια

 

Φυσική καλλιέργεια: Doing nothing...

 

Η φυσική καλλιέργεια είναι έμπνευση του γεωπόνου και φιλόσοφου Μασανόμπου Φουκουόκα (Masanobu Fukuoka) που αφού εργάστηκε σαν φυτοπαθολόγος στην υπερεντατικά καλλιεργούμενη Ιαπωνία των 10ετιών του '30-'40, άρχισε να αμφισβητεί την γεωπονία της εποχής του. Η σκέψη που τον οδήγησε στη νέα του θεωρία και στην αναζήτηση ενός νέου τρόπου καλλιέργειας ήταν το ότι “Η φύση είναι τέλεια από μόνη της. Τα προβλήματα ξεκινάνε όταν ο άνθρωπος επεμβαίνει στη φύση για να μεγιστοποιήσει το προσωπικό του όφελος”.

Έστησε μία μικρής έκτασης βιολογική καλλιέργεια, όπου άρχισε σταδιακά να καταργεί το όργωμα, τη λίπανση, τη ζιζανιοκτονία, ώσπου έφτασε σε μία αποδοτική παραγωγικά μέθοδο που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε "ακαλλιέργεια".

Σε έναν φυσικό αγρό, δεν κάνουμε απολύτως τίποτα, το λίπασμα είναι άγνωστο, τα αγριόχορτα καλοδεχούμενα το πότισμα αναλαμβάνει η βροχή και η ατμοσφαιρική υγρασία και τα μοναδικά "μηχανήματα" είναι το μικρό σκαλιστήρι και το ψαλίδι της συγκομιδής. Το έδαφος δεν κουράζεται, ο αγρός γίνεται όλο και πιο γόνιμος και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων ανώτερα.

Ο μαθητής και συνεχιστής του έργου του Φουκουόκα, Παναγιώτης Μανίκης, λέει μεταξύ άλλων: "Φυσικά, θα υποβαθμίζαμε τη φυσική καλλιέργεια αν την προσδιορίζαμε μόνο ως γεωργική μέθοδο. Η φυσική καλλιέργεια είναι ένα πνευματικό μονοπάτι που συνδέει επιστήμη, θρησκεία, φιλοσοφία σε μια ενιαία σύλληψη, όπως ήταν κάποτε στο παρελθόν αδιαίρετες. Η φυσική καλλιέργεια φιλοδοξεί να ενώσει θεό άνθρωπο και φύση".

Εμείς, μάλλον θα λέγαμε ότι η φυσική καλλιέργεια στην εποχή μας, είναι κυρίως μια πολιτική στάση, αλλά θα ξεκινούσαμε μια πολύ μεγάλη συζήτηση. Ίσως σε κάποιο blog αργότερα.

 

Ο βιοδυναμικός κύκλος και η φυσική αρμονία.

 

Η καλλιέργεια σύμφωνα με τον βιοδυναμικό κύκλο, είναι μια θεωρία που ανέπτυξε πρώτος το 1924, ο Αυστριακός φιλόσοφος, αρχιτέκτονας, παιδαγωγός, ανθρωπολόγος, θεοσοφιστής, ροδόσταυρος - και ποιός ξέρει τι άλλο - Ρούντολφ Στάινερ (Rudolf Steiner). Είναι μια βιολογική καλλιέργεια, απόλυτα φυσική, με βάση τις δυναμικές αλληλεπιδράσεις, του ευρύτερου περιβάλλοντος και του σύμπαντος. Αντιμετωπίζει τη φύση ολιστικά, εντάσσοντας κάθε οργανισμό σε ένα γενικό σύνολο που αλληλεπιδρά δυναμικά και εξελίσσεται αυτόνομα. Τα φυτά, σαν μέρος μιας "κοινότητας", στηρίζονται στα ενεργειακά στοιχεία του περιβάλλοντος (γη, νερό, αέρας, ήλιος) και οι δυνάμεις αυτές εκφράζονται στο φυτό σαν ρίζα, φύλλωμα, άνθος.

Στην πραγματικότητα, το ετήσιο βιοδυναμικό ημερολόγιο είναι μια πανάρχαια καλλιεργητική πρακτική που βασίστηκε στην παρατήρηση των τροφοσυλλεκτών και των καλλιεργητών και που, χωρίς να έχει καμία μεταφυσική διάσταση, σ'εμάς έχει κληροδοτήσει όλες τις αστρολογικές μπούρδες και φαντασιοπληξίες.

Οι παλιοί αγρότες εξαρτούσαν τις γεωργικές εργασίες τους από τις φάσεις της σελήνης. Όπως είναι φυσικό, ανακάτευαν προλήψεις, θεούς, νεράϊδες, μαγεία και ξόρκια, είχαν όμως αποτέλεσμα.

Ο ήλιος, η σελήνη και τα κοντινά ουράνια σώματα, επηρεάζουν στην ανάπτυξη και στη μορφή τα φυτά μέσω της βαρυτικής τους έλξης. Ακούγεται πολύ λογικό, αν σκεφτούμε ότι η βαρυτική έλξη της σελήνης έχει τη δύναμη να μετακινεί τεράστιους υδάτινους όγκους κατά την παλίρροια, η έλξη αυτή να επηρεάζει δυναμικά και τους χυμούς του κάθε φυτού ξεχωριστά.

Εμείς, στην Αμοργό, συμβουλευόμαστε το βιοδυναμικό ημερολόγιο μόνο για τις περιόδους της συγκομιδής, μια και δεν εφαρμόζουμε καλλιεργητικές εργασίες.

 

Είναι περιττό να πούμε με τι απαξία αντιμετωπίζουν οι κλασσικοί γεωπόνοι τις θεωρίες και τις πρακτικές της φυσικής και της βιοδυναμικής γεωργίας, παρ'όλο που έχει γίνει πια ξεκάθαρο ότι η συμβατική και η χημική γεωργία έχει ολοκληρωτικά αποτύχει και ως προς την ποιοτική αποδοτικότητά της και πάνω απ'όλα ως προς τη διατήρηση ενός υγειούς και βιώσιμου περιβάλλοντος.

 

Η βιολογική γεωργία​

​

Η βιολογική, τώρα, καλλιέργεια είναι ουσιαστικά μια παραλλαγή της χημικής καλλιέργειας, είναι και αυτή εντατική, χρησιμοποιεί λιπάσματα και φυτοφάρμακα, με τη διαφορά ότι αυτά είναι απόλυτα ασφαλή για κατανάλωση και δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Έχει υψηλότερο κόστος και προγραμματίζει τι θα φυτρώσει και που, πόσο θα αποδώσει και πότε.

Και βέβαια ένα βιολογικό προϊόν είναι ασφαλέστερο, απαλλαγμένο από επικίνδυνα χημικά, είναι όμως φυσικό; Είναι, δηλαδή στη μορφή και πάνω απ'όλα έχει τα συστατικά που θα είχε όπως θα μας το έδινε η φύση;

Αρκεί να πάμε μια βόλτα στο deli της γειτονιάς μας και να βρούμε βιολογικές ντομάτες τον Δεκέμβριο, για να πάρουμε την απάντηση. 

Η στροφή στη βιολογική γεωργία είναι απαραίτητη για να συγκεραστούν η ανάγκη για σταθερή παραγωγή με την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, πρέπει όμως και εμείς να αναπτύξουμε μια κουλτούρα ωστε να ζητάμε να καταναλώνουμε το κάθε προϊόν στην εποχή του και στη φυσική του μορφή. 

Στην Aegean Herbs συνεργαζόμαστε και με βιολογικούς παραγωγούς, με γνώμονα όμως την εξαιρετική ποιότητα των προϊόντων τους.

 

Tο φυσικό και το βιολογικό προϊόν

 

Συνοψίζουμε, λοιπόν, λέγοντας ότι ένα φυσικό η βιοδυναμικό προϊόν είναι και βιολογικό, ενώ ένα βιολογικό προϊόν δεν είναι απαραίτητα και φυσικό.

Φυσικό προϊόν είναι αυτό που μπορούμε να βρούμε στη φύση με τη μορφή και στην χρονική στιγμή που αυτή επιλέγει και δεν ακολουθεί κανόνες και προδιαγραφές ανθρώπινης επινόησης.

 

Αξίζει, τέλος, να πούμε ότι το ενεργειακό αποτύπωμα ενός φυσικού προϊόντος, είναι σχεδόν μηδενικό.